วันชัย  ตันติวิทยาพิทักษ์

“จิตรกรคนอื่นอาจประสบความสำเร็จด้วยการดัดแปลงตัวเองให้เขากับสังคม  ทั้งทรยศกับสิ่งที่ตัวเองได้เริ่มไว้  แต่ปีกัสโซไม่ได้ทำอย่างนั้น  เขาเชื้อเชิญความสำเร็จเข้ามาหาทีละน้อย ขณะที่แวนโก๊ะเชื้อเชิญความล้มเหลว นำทางไปสู่ความสำเร็จในภายหลัง ทั้งสองคนนี้เหมือนกันและต่างกัน  เหมือนกันในแง่ความสำเร็จทางศิลปะ นำมาซึ่งแบบฉบับของศิลปินแห่งยุคสมัยของเรา”

จอห์น เบอร์เกอร์ นักวิจารณ์ศิลปะ กล่าวถึงความสำเร็จของปีกัสโซในปี 1921

Continue reading “เยี่ยมบ้านเกิดปีกัสโซ” →

เรื่อง :วันชัย  ตันติวิทยาพิทักษ์

ภาพ :อนุรักษ์ป่าชุ่มน้ำบุญเรือง 

เชียงของ  เป็นอำเภอในจังหวัดเชียงราย อยู่ติดแม่น้ำโขง

 ผู้เขียนเคยเห็นปลาบึกตัวขนาดหลายร้อยกิโลกรัมเป็นครั้งแรกในชีวิตเมื่อร่วมยี่สิบปี  ก่อนที่เขื่อนในประเทศจีนที่กั้นแม่น้ำโขงจะสร้างเสร็จ และตามมาด้วยการสร้างเขื่อนกั้นแม่น้ำโขงในประเทศลาว จนเป็นอุปสรรคสำคัญในการแพร่พันธุ์ปลาขนาดใหญ่ที่สุดในโลกชนิดหนึ่ง  เพราะการไหลของแม่น้ำโขงไม่เป็นไปตามธรรมชาติ จากเขื่อนปิดกั้นการเดินทางของปลาบึกที่จะว่ายทวนน้ำขึ้นมาวางไข่  

ผมจำได้ว่า ปีนั้นชาวบ้านจับปลาบึกยักษ์ที่ว่ายทวนน้ำขึ้นมาวางไข่ได้ยี่สิบกว่าตัว หลังจากนั้น ปริมาณการจับปลาบึกก็ลดน้อยลงเรื่อย ๆ จนทุกวันนี้คนสองฝั่งแม่น้ำแทบจะไม่เห็นปลาบึกในธรรมชาติอีกเลย

Continue reading “ป่าบุญเรือง ป่าชาวบ้านระดับโลก” →

 วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์  

หากเรารู้จัก จิตร ภูมิศักดิ์ ปัญญาชน ผู้ต่อสู้เพื่อความเป็นธรรมในสังคม ถูกจับติดคุกเป็นเวลาหลายปี ก่อนจะตัดสินใจหนีเข้าป่าทางภาคอีสาน จับอาวุธต่อสู้กับฝ่ายอำนาจรัฐ จนเสียชีวิตในราวป่าเมื่อห้าสิบกว่าปีก่อน และกลายเป็นวีบุรุษของประชาชนผู้โหยหาสิทธิเสรีภาพมาตลอด

ครูเปาะสู ก็เป็นวีรบุรุษของชาวไทยมุสลิมสามจังหวัดภาคใต้เช่นกัน

Continue reading “จากครูเปาะสูถึงชาวบ้านนักอนุรักษ์” →

 วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์ 

เมื่อ 70 กว่าปีก่อน พ่อของผู้เขียนหนีภัยคอมมิวนิสต์มาจากจีนแผ่นดินใหญ่

คุณพ่อและคุณแม่เป็นคนจีน เกิดในประเทศจีน

ทั้งคู่เป็นลูกจีนแต้จิ๋ว

บ้านเกิดของแม่อยู่ที่เมืองซัวเถา และบ้านเกิดของพ่ออยู่ในอำเภอเถ่งไห้ เมืองแต้จิ๋ว ที่อยู่ติดกัน

แม่เล่าให้ฟังว่า อาม่าหรือคุณยายอุ้มแม่ตั้งแต่เป็นเด็กทารกนั่งเรือออกมาจากเมืองซัวเถาของชาวจีนแต้จิ๋ว อพยพมาอยู่เมืองไทย

ขณะที่พ่ออพยพมาเมืองไทยเมื่ออายุได้ประมาณ 23 ปี ตอนนั้นสงครามกลางเมืองระหว่างรัฐบาลก๊กมินตั๋งของประธานาธิบดีเจียง ไคเช็ก และพรรคคอมมิวนิสต์ของประธานเหมา เจ๋อ ตง กำลังงวดเข้ามาทุกทีแล้ว แต่ความอดอยากแผ่กระจายไปทั่วเมืองจีน พ่อเห็นว่าหากอยู่เมืองจีนคงต้องอดอยากแน่นอน เพราะมีพี่น้องถึง 10 คน จึงตัดสินใจหนีปู่หรืออากงมาเผชิญโชคที่เมืองไทย

Continue reading “พ่อไม่เคยลืมสัญญา” →

วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์

“Colors are the smiles of Nature”

Leigh Hunt

ในโลกของผู้หลงใหลศิลปะ จะทราบดีว่า สีจากธรรมชาติหลายอย่างสามารถนำมาทดแทนสีจากเคมีได้

อาทิ สีน้ำตาล สีเทา สีน้ำตาลเข้ม สกัดมาจากดินชนิดต่าง ๆ ที่มีสีไม่เหมือนกัน

แต่สีจากธรรมชาติส่วนใหญ่ได้มาจากสีของดอกไม้ ผลไม้ ใบไม้ เปลือกไม้นานาชนิด อาทิ

 ดอกคำฝอย ขมิ้นชันจะให้สีเหลือง สีส้ม สีแดงอมส้ม  ดอกอัญชัญจะให้ สีน้ำเงิน

ดอกกระเจี๊ยบให้สีแดง เมล็ดคำแสดให้สีแสดหรือสีส้มอมแดง

เปลือกเพกาให้ได้ทั้งโทนสีเขียว-เหลือง ฝักของต้นราชพฤกษ์หรือคูณ ให้สีส้มอ่อนอมเทา

แต่ใครจะคิดว่า ฟางข้าวที่แทบจะไม่มีประโยชน์ ก็สามารถมาทำสีจากธรรมชาติได้เช่นกัน

Continue reading “มหัศจรรย์สีธรรมชาติจากฟางข้าว“ →

เป็นที่ทราบกันดีว่า พื้นที่ติดริมฝั่งทะเล ไม่ว่าจะเป็นชายหาดหรือป่าชายเลนบนจังหวัดภูเก็ต หากไม่ใช่พื้นที่อุทยาน  ทุกวันนี้แทบจะไม่ได้เป็นที่ดินของชาวบ้านอีกต่อไป แต่ถูกเปลี่ยนมือเป็นของนายทุนจากข้างนอก หรือ ผู้มีอิทธิพลท้องถิ่นไปแล้ว

ที่ดินผืนงาม ๆติดทะเล ส่วนใหญ่จึงเป็นที่ก่อสร้างโรงแรม รีสอร์ตหรู คอนโดมิเนียม ท่าเทียบเรือยอร์ช หรือบ้านจัดสรรสำหรับบรรดามหาเศรษฐีผู้มีอันจะกิน

แต่บนเกาะภูเก็ต ยังมีผืนดินติดทะเลไม่กี่แห่งที่ชาวบ้านยังช่วยกันปกป้องรักษาให้เป็นที่สาธารณะประโยชน์

 ไม่น่าเชื่อว่าที่บริเวณบ้านอ่าวกุ้ง ตำบลป่าคลอก อำเภอถลาง มีป่าชายเลนผืนใหญ่ที่ชาวบ้านชุมชนชาวมุสลิมช่วยกันปกป้องรักษาถึงห้าร้อยกว่าไร่ ต่อสู้กับนายทุนผู้บุกรุกเป็นนากุ้งในอดีตให้กลับมีสภาพเป็นป่าชายเลน

Continue reading “จะเลือกป่าชายเลนหรือท่าเรือยอร์ช  “ →

วันชัย  ตันติวิทยาพิทักษ์

ในรอบแปดปีที่ผ่านมา ภายหลังการทำรัฐประหารเมื่อวันที่ 22 พฤษภาคม 2557 เวลา 16:30 น. โดยกองทัพไทยและสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ในนามของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) อันมี พลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา เป็นหัวหน้าคณะรัฐประหารโค่นรัฐบาลคุณยิ่งลักษณ์ ชินวัตร  ดูเหมือนโอกาสที่จะมีผู้นำทางการเมืองคนอื่นขึ้นมาเปรียบเทียบการทำงานกับพลเอกประยุทธ์ แทบเป็นไปไม่ได้เลย

จนกระทั่งการเลือกตั้งผู้ว่ากรุงเทพมหานครที่ผ่านมา เมื่อคุณชัชชาติ สิทธิพันธุ์ ผู้มีภาพลักษณ์เป็น อินเทอร์เน็ตมีม ในฐานะ “รัฐมนตรีที่แข็งแกร่งที่สุดในปฐพี” ได้รับการเลือกตั้งด้วยคะแนนเสียงแบบถล่มทลายมาเป็นอันดับ 1 คือ 1,386,215 คะแนน สูงที่สุดในประวัติศาสตร์การเลือกตั้งผู้ว่ากทม.

คนหนึ่งเดินหาเสียงทุกวัน ให้ประชาชนเลือกตั้งเข้ามาอย่างสง่างามในตำแหน่งผู้ว่ากรุงเทพมหานคร  ขณะที่อีกคนหนึ่งมาจากการทำรัฐประหารยึดอำนาจ และสุดท้ายก็เป็นนายกรัฐมนตรีโดยไม่ต้องเดินตามท้องถนน ลงสมัครรับเลือกตั้งให้ชาวบ้านเลือก แต่มาด้วยคะแนนเสียงจากสว. 250 เสียงที่พรรคพวกตัวเองเป็นคนแต่งตั้งกันเข้ามาในสภา

เพียงแค่ระยะเวลาไม่ถึงเดือน คุณชัชชาติมาพร้อมกับภาพลักษณ์ของการเป็นผู้นำแบบใหม่ สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นตลอดเวลา แตกต่างโดยสิ้นเชิงจากผู้นำอีกคนหนึ่งที่อยู่มายาวนานถึงแปดปี

Continue reading “ความแตกต่างระหว่าง leader กับ commander” →

วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์

ใครจะเชื่อว่า หนังสือเล็ก ๆเล่มหนึ่ง สามารถเปลี่ยนโลกได้

ปี 2022 เป็นวาระครบรอบหกสิบปี ที่หนังสือ Silent Spring หรือ “ฤดูใบไม้ผลิอันเงียบงัน” ผู้แต่งคือ Rachel Carson สุภาพสตรีชาวอเมริกัน ได้ตีพิมพ์ออกจำหน่ายในปี 1962

ในประวัติศาสตร์ที่ผ่านมา มีหนังสือไม่กี่เล่มที่สามารถเปลี่ยนแปลงโลกได้ และ Silent Spring คือหนึ่งในหนังสือไม่กี่เล่ม ที่เปลี่ยนโฉมหน้าประวัติศาสตร์อย่างแท้จริง ให้ตระหนักถึงพิษภัยของยาฆ่าแมลงชนิดหนึ่งที่เรียกว่า ดีดีที

Continue reading “Silent Spring หนังสือสะเทือนโลก” →

หลายปีก่อน ผู้เขียนมีโอกาสไปเยือนกรุงเซนต์ปีเตอส์เบิร์ก ประเทศรัสเซีย  อดีตเมืองหลวงเก่า และเป็นบ้านเกิดของวลาดีมีร์ วลาดีมีโรวิช ปูติน ประธานาธิบดีผู้ปกครองประเทศมายาวนานร่วมยี่สิบปี

นครแห่งนี้สร้างโดยพระเจ้าปีเตอร์มหาราช เคยเป็นเมืองหลวงของจักรวรรดิรัสเซียตั้งแต่ปี ค.ศ. 1713-1918 และภายหลังจากการปฎิวัติรัสเซียในปีค.ศ. 1917 พรรคบอลเชวิคได้ย้ายเมืองหลวงไปที่กรุงมอสโก  และได้เปลี่ยนชื่อเมืองเป็น เลนินกราด เพื่อรำลึกถึงนักปฏิวัติผู้ยิ่งใหญ่ผู้สามารถโค่นล้มพระเจ้าซาร์ลงได้สำเร็จ ก่อนจะเปลี่ยนกลับมาเป็นชื่อเดิมเมื่อไม่นานมานี้

Continue reading “จากการถล่มปิดล้อมเลนินกราด ถึงสมรภูมิเคียฟ” →

“หัวใจอยากเดินต่อ แต่ขาเตือนสติว่าพอแล้ว”

ไม่แปลกใจนัก หากคำพูดนี้มาจากคนทั่วไปที่กำลังเหนื่อยล้าจากการเดินทางไกล

แต่บนความสูงในระดับพันกว่าเมตร กลางดงป่าสน ระหว่างทางสู่ยอดดอยหลวงเชียงดาว  อาจารย์รตยา จันทรเทียรในวัย 91 บอกกับผู้เขียนและคณะที่ร่วมเดินทางมาให้กำลังใจ

ใครจะคิดว่า จะมีผู้ใหญ่วัยเกือบร้อย หัวใจแกร่งมาเดินขึ้นภูเขาสูงอันดับสามของประเทศ

……………..

Continue reading “เดินป่ากับนางสิงห์เฝ้าป่า วัย 91 รตยา จันทรเทียร” →