onetonion.com เป็นบ้านออนไลน์ของ
วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์ นามปากกา วันชัย ตัน vanchai tan
นักเขียนสารคดี นักวิจารณ์สังคม การเมือง และสิ่งแวดล้อม
ผู้ร่วมก่อตั้งและบรรณาธิการบริหารนิตยสารสารคดี
อดีตรองผู้อำนวยการองค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพแห่งประเทศไทย (THAIPBS)
อดีตผู้อำนวยการฝ่ายข่าว สถานีโทรทัศน์ PPTVHD36
มีผลงานเขียนตีพิมพ์เป็นหนังสือ 27 เล่ม
จากศูนย์สร้างสรรค์งานออกแบบ TCDC
จัดขึ้นเพื่อเชิดชูคนกล้าที่จะเปลี่ยนแปลงสังคมไทย
ประวัติ
วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์ เกิดเมื่อวันที่ 28 มกราคม พ.ศ.2504 เป็นชาวสีลม กรุงเทพมหานคร พ่อแม่เกิดในประเทศจีนและอพยพหนีภัยสงครามมาอยู่เมืองไทย มีพี่น้อง 7 คน
เข้าเรียนที่โรงเรียนอัสสัมชัญ กรุงเทพฯ ตั้งแต่ชั้น ป. 1 จนถึงชั้น ม.ศ. 5 ตอนอยู่ชั้น ป. 7 เริ่มทำกิจกรรมโดยไปช่วยครูประทีป อึ้งทรงธรรม สอนหนังสือที่สลัมคลองเตย พอขึ้นชั้น ม.ศ. 1 ก็หนีพ่อแม่ไปค่ายสร้างโรงเรียนของกลุ่มอัสสัมชัญอาสาพัฒนา ที่จังหวัดสุรินทร์เป็นเวลาเกือบเดือน และกลายเป็นชาวค่ายสร้างโรงเรียนในชนบททุกช่วงปิดเทอมใหญ่ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมาจนจบการศึกษาจากโรงเรียน ขณะเดียวกันสมัครเป็นนักดนตรีวงดุริยางค์ของโรงเรียน เป่าคลาริเน็ตเสียงหนึ่งมาตลอด และยังได้ร่วมเป็นกองบรรณาธิการของ อัสสัมชัญสาสน์ วารสารรายเดือนของโรงเรียนซึ่งมีพระไพศาล วิสาโล รุ่นพี่อัสสัมชัญ เป็นสาราณียกร และเคยเป็นกองบรรณาธิการตอน 15 ขวบอายุน้อยที่สุดของนิตยสารวิชาการชื่อดังในเวลานั้นคือ ปาจารยสาร
เรียนอยู่ชั้น ม.ศ. 3 ไปร่วมทำกิจกรรมทางการเมืองกับนักศึกษา จนเกิดเหตุการณ์ 6 ตุลาคม 2519 ในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ แต่หนีรอดออกมาได้ก่อน เมื่อกลับไปเรียนหนังสือก็ถูกครูกล่าวหาว่าเป็นคอมมิวนิสต์
ปี 2521 ขณะเรียนอยู่ชั้น ม.ศ. 5 รับตำแหน่งสาราณียกร อุโฆษสาร หนังสือประจำปีของโรงเรียน ช่วงปลายปีทางบ้านประสบปัญหา คุณพ่อล้มละลาย จึงต้องหาเลี้ยงตัวเองด้วยการเป็นพี่เลี้ยงสอนพิเศษแก่เด็กชั้นประถม
ปี 2522 สอบเข้ามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ สาขาวิชาวรรณคดีอังกฤษ คณะศิลปศาสตร์ ในช่วงนั้นหารายได้ด้วยการเป็นลูกจ้างของบริษัทเคล็ดไทย ทำหน้าที่แบกหนังสือไปส่งตามร้านค้า และทำกิจกรรมชุมนุมเชียร์ ชุมนุมศิลปการแสดง เขียนบทกำกับละคอนเวทีและงิ้วธรรมศาสตร์
ปี 2526 ทำหน้าที่ฝ่ายโค้ดของชุมนุมเชียร์ในงานฟุตบอลประเพณีจุฬา-ธรรมศาสตร์ ได้ทำสิ่งที่ภูมิใจที่สุด คือการแปรอักษรภาพอาจารย์ปรีดี พนมยงค์ และ ถ้อยคำว่า
“พ่อนำชาติด้วยสมองและสองแขน พ่อสร้างแคว้นธรรมศาสตร์ประกาศศรี พ่อของข้านามระบือชื่อปรีดี แต่คนดีเมืองไทยไม่ต้องการ” ถือเป็นครั้งแรกของเมืองไทยในรอบ 30 กว่าปี ที่มีการแสดงความเคารพท่านในที่สาธารณะ จนอาจารย์ปรีดีมีจดหมายจากฝรั่งเศสแสดงความขอบคุณที่ยังระลึกถึงท่านอยู่ ก่อนท่านจะเสียชีวิตไม่นาน
ปี 2527 จบการศึกษาปริญญาตรี สาขาวรรณคดีอังกฤษ คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เข้าทำงานในกองบรรณาธิการวารสาร เมืองโบราณ
ปี 2528 ร่วมก่อตั้งนิตยสาร สารคดี และดำรงตำแหน่งบรรณาธิการบริหารตั้งแต่ พ.ศ. 2533-2553 เขียนสารคดีขนาดยาวลงตีพิมพ์ไม่น้อยกว่า 100 ชิ้น
วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์ ให้นิยามคำว่า บรรณาธิการ ในฐานะบรรณาธิการ สารคดี ว่า เป็นเสมือนกุ๊กปรุงอาหาร ที่ต้องมีศิลปะในการปรุงอาหารให้มีรสชาติอร่อยและมีคุณค่าทางโภชนาการจะได้มีคนกินมากมาย เพราะหากอร่อยอย่างเดียวก็เหมือนอาหารขยะ หรือหากมีแต่คุณค่าทางโภชนาการแต่รสชาติจืดชืดก็แทบจะไม่มีคนกิน ซึ่งการรักษาความสมดุลของทั้งสองอย่างเป็นเรื่องที่ยาก แต่สามารถทำได้และพิสูจน์ให้เห็นจากอายุของนิตยสารและจำนวนผู้อ่านที่ยังเหนียวแน่นอยู่จนถึงปัจจุบัน และเป็นนิตยสารรายเดือนไม่กี่เล่มในประเทศที่ห้องสมุดทุกแห่งบอกรับเป็นสมาชิก มีคนอ่านจำนวนมาก ได้รับการยกย่องจากคนในวงการสื่อสารมวลชนว่า เป็นนิตยสารสาระที่ให้ความรู้ มีคุณภาพสูงสุดเล่มหนึ่งของประเทศ มีความน่าเชื่อถือของข้อมูลจนทำให้เป็นหนังสือที่แหล่งข่าวนำไปอ้างอิงและใช้ประโยชน์ และมีจุดยืนชัดเจนในการแสวงหาความจริง ความดี ความงาม เป็นสื่อกลางให้คนอ่านได้รับรู้ปัญหาของผู้ไม่ค่อยมีปากเสียงในสังคม
ปี 2554 เปลี่ยนสายงานไปสร้างสรรค์สื่อโทรทัศน์ในตำแหน่งรองผู้อำนวยการองค์การแพร่ภาพและกระจายเสียงแห่งประเทศไทย หรือ ไทยพีบีเอส มีส่วนสำคัญในการผลักดันให้เกิดรายการสารคดีคุณภาพดี ฝีมือคนไทย และสนับสนุนให้นักคิด นักเขียน คนรุ่นใหม่หลายคนได้มีโอกาสมาผลิตรายการโทรทัศน์ อาทิ วงศ์ทนง ชัยณรงค์สิงห์ นิ้วกลม ปกป้อง จันวิทย์ ทรงกลด บางยี่ขัน โตมร ศุขปรีชา วรรณสิงห์ ประเสริฐกุล ฯลฯ
22 พฤษภาคม 2557 เมื่อมีการยึดอำนาจจากฝ่ายทหารโดยคณะรักษาความสงบแห่งชาติ หรือ คสช. และมีคำสั่งให้โทรทัศน์ทุกช่องยุติการออกอากาศ แต่เย็นนั้นสถานีโทรทัศน์ ไทยพีบีเอส ได้ออกอากาศแพร่ภาพข่าวการทำรัฐประหารทาง youtube สื่อออนไลน์ นายวันชัย ได้รับมอบหมายให้เป็นผู้เจรจาต่อรองกับผู้มีอำนาจในขณะนั้น เพื่อยืดระยะเวลาการออกอากาศ ทำให้มีผู้เข้าชมทั้งในและต่างประเทศประมาณ 5 ล้านคน สูงสุดเป็นประวัติการณ์ แต่เมื่อต้องยุติการออกอากาศ นายวันชัยได้ถูกทหารควบคุมตัวไปปรับทัศนคติที่กรมทหารราบที่ 1 รักษาพระองค์ ถือเป็นคนแรกที่ถูกทหารควบคุมตัวไป
มีนาคม 2561 ได้ถูกฝ่ายบริหารขอร้องให้ลาออกจากผู้อำนวยการฝ่ายข่าว สถานีโทรทัศน์ PPTVHD36 เพราะรายงานข่าวของช่องนี้อย่างตรงไปตรงมา สร้างความไม่พอใจให้กับผู้มีอำนาจในเวลานั้น จึงมีการบีบไปทางช่องให้ปลดผู้อำนวยฝ่ายข่าว
รางวัล
พ.ศ. 2536 หนังสือเรื่อง “ก่อนจะไม่มีลมหายใจสำหรับพรุ่งนี้” ได้รับรางวัลชมเชยประเภทสารคดีจากงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติ
พ.ศ. 2548 หนังสือเรื่อง “จากคลองด่านถึงเชียงดาว ความจริงที่หายไป” ได้รับรางวัลชมเชยประเภทสารคดีจากงานสัปดาห์หนังสือ
พ.ศ. 2548 ได้รับรางวัลศิษย์เก่าผู้ทำคุณประโยชน์ให้กับมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
พ.ศ. 2552 ได้รับรางวัล The First Penguin Award จากศูนย์สร้างสรรค์งานออกแบบ TCDC จัดขึ้นเพื่อเชิดชูคนกล้าที่จะเปลี่ยนแปลงสังคมไทย ให้สามารถขับเคลื่อนไปในทิศทางต่างๆ โดยคัดเลือกจากผู้ที่กล้าเสี่ยงในการบุกเบิกสร้างสรรค์สิ่งใหม่
พ.ศ. 2552 ได้รับรางวัล “คุณนิลวรรณ ปิ่นทอง” จากสมาคมนายกสมาคมภาษาและหนังสือแห่งประเทศไทย ในโอกาสที่สมาคมฯ ได้ก่อตั้งมาครบ 50 ปี เพื่อยกย่องบรรณาธิการผู้มีผลงานดีเด่น ประกอบอาชีพบรรณาธิการมาเป็นเวลานาน และได้สร้างคุณูปการอย่างยิ่งต่อสังคมเป็นที่ประจักษ์แจ้ง
พ.ศ. 2554 ได้รับรางวัล “ศรีบูรพา” จาก กองทุนศรีบูรพา และสมาคมนักเขียนแห่งประเทศไทย ในฐานะผู้มีผลงานอันทรงคุณค่าแก่สังคมและมนุษยชาติ
พ.ศ. 2561 ได้รับการประกาศเกียรติคุณเป็นศิษย์เก่าดีเด่นมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
กิจกรรมพิเศษ
เคยดำรงตำแหน่ง เลขาธิการมูลนิธิสืบนาคะเสถียร รองประธานมูลนิธิโลกสีเขียว และประธานชมรมนักข่าวสิ่งแวดล้อม สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย
ทุนการศึกษาและดูงาน
พ.ศ. 2537 สอบชิงทุนมูลนิธิเอเชีย ไปดูงานการสื่อสารมวลชนด้านสิ่งแวดล้อมและธรรมชาติ ประเทศสหรัฐอเมริกาเป็นเวลา 2 เดือน
พ.ศ. 2540 ได้รับทุนจากสถานทูตอังกฤษ ไปดูงานด้านสิ่งแวดล้อมที่ประเทศอังกฤษเป็นเวลา 1 เดือน
พ.ศ. 2541 สอบชิงทุนจาก British Chevening Scholarships เพื่อไปศึกษาต่อระดับปริญญาโทในประเทศอังกฤษ แต่ได้สละสิทธิ์เพราะเกิดเศรษฐกิจฟองสบู่แตก จำเป็นต้องเข้ามาแก้ไขวิกฤตการณ์ของบริษัท
คติ
การใช้ชีวิตให้มีความสุขควรประกอบด้วยสามสิ่ง คือ ทำงานที่ใจรัก ช่วยเหลือคนรอบข้าง และเดินทางท่องเที่ยว
สื่อออนไลน์ที่เกี่ยวข้อง
http://www.sarakadee.com/blog/oneton/
http://en.wikipedia.org/wiki/2014_Thai_coup_d%27%C3%A9tat
facebook : vanchai tantivitayapitak, Page :วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์
Twitter : vanchaitan
Instragram : vanchaitan
ONETONION 