Category: nature

วันชัย  ตันติวิทยาพิทักษ์

“ หนูมีความสุขทุกครั้ง เมื่อได้เข้าป่าไปหาเพื่อน ใช่แล้ว เพื่อนของหนูคือลิง”

จุรีรัตน์ แหวนอาจ ผู้ช่วยนักวิจัยลิงวอกภูเขา

ความสุขแต่ละคนไม่เหมือนกัน ผู้ช่วยนักวิจัยสัตว์ป่าบางคนมีความสุขกับการได้เข้าป่าลึก ใช้เวลาทั้งวันติดตาม เก็บข้อมูลสังเกตพฤติกรรม ได้เรียนรู้นิสัยของลิงอ้ายเงี้ยะ หรือลิงวอกภูเขา

แม้ระหว่างทางจะต้องบุกป่าฝ่าดง เดินทางด้วยความยากลำบาก เจอทั้งทาก เห็บ งูพิษ หรือโชคร้ายต้องหนีกระทิง ช้าง เสือ แต่พวกเขายังดั้นด้นที่จะไปหาลิงเหล่านี้ด้วยความสุข เพราะมีลิงเป็นเพื่อน

พวกเขาใช้ชีวิตแบบนี้เกือบทุกวันเป็นเวลาสิบกว่าปี

กลางเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ ผมมีโอกาสเดินเข้าป่าลึกติดตามการทำงานของผู้ช่วยนักวิจัยเหล่านี้

Continue reading “ความในใจของลิงวอกภูเขา” →

วันชัย  ตันติวิทยาพิทักษ์

คุณเคยไปเที่ยวอำเภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรีไหมครับ

แก่งคอยในสายตาของคนส่วนใหญ่น่าจะเป็นแค่ทางผ่าน เพื่อท่องเที่ยวไปอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ เพราะ เวลาพูดถึงแก่งคอย จะนึกว่า ไม่มีอะไรน่าสนใจ มีแต่เขม่าควันจากโรงปูนซิเมนต์ โรงงานอุตสาหกรรมหลายสิบแห่ง หากไม่มีธุระ ก็ไม่อยากเข้าไปแวะเวียน

แต่อันที่จริง แก่งคอยในอดีต คือสถานที่มีอากาศบริสุทธิ์สดชื่น ใกล้กรุงเทพมหานครมากที่สุด จนทำให้คนเมืองกรุงหลายคนนิยมมาสร้างบ้านพักตากอากาศ ไว้เป็นที่พักผ่อนของครอบครัว

บริเวณนี้มีแก่งมากมาย และชื่อ “แก่งคอย” ก็มีที่มาจากการที่คนสมัยก่อนต้องมาคอยเรือ เพื่อเดินทางทวนน้ำขึ้นไปเมืองโคราชหรือเมืองเพชรบูรณ์ตามแก่งเหล่านี้ จึงเรียกว่า แก่งคอย  มีธรรมชาติงตงามด้วยป่าใหญ่ ภูเขาหินปูน และแม่น้ำป่าสัก

บรรยากาศงดงาม ถึงขนาด แอ๊ด คาราบาว ได้แต่งเพลง “แร้งคอย” บรรยายสภาพของแก่งคอยว่า

Continue reading “แก่งคอย ภูเขาหินปูนและปรงยักษ์ 400 ปี“ →

สำหรับนักท่องเที่ยวขาลุยที่ชอบท่องเที่ยวธรรมชาติมากกว่าการเที่ยวในมหานครใหญ่แล้ว ไอซ์แลนด์ กำลังเป็นประเทศจุดหมายปลายทาง ตัวเลือกที่น่าสนใจและกำลังมาแรง แม้ค่าครองชีพ ค่าเดินทางจะค่อนข้างสูง

ไอซ์แลนด์เป็นเกาะขนาดใหญ่เป็นอันดับสองในยุโรปรองจาก เกาะอังกฤษ ในมหาสมุทรแอตแลนติกเหนือ ตั้งอยู่ระหว่างอังกฤษ นอร์เวย์และเกาะกรีนแลนด์ มีเมืองหลวงชื่อภาษาพื้นเมืองว่า Reykjavík

ในทางภูมิศาสตร์ ไอซ์แลนด์เป็นเกาะเกิดใหม่ จากการเคลื่อนตัวของเปลือกโลก ดันหินหลอมเหลวใต้เปลือกโลกขึ้นมาตามรอยแยกเมื่อ 70 ล้านปีก่อน  เกาะตั้งอยู่บนสันเขากลางมหาสมุทรแอตแลนติก(Mid Atlantic Ridge)    ซึ่งเป็นแนวแผ่นเปลือกแยกตัวระหว่างแผ่นทวีปอเมริกาเหนือและแผ่นทวีปยูเรเชีย

Continue reading “สะพานเชื่อมทวีปยุโรปและอเมริกาเหนือ บนเกาะไอซ์แลนด์” →

วันชัย  ตันติวิทยาพิทักษ์ 

มีเพื่อนเคยถามว่า “ป่าห้วยขาแข้งใหญ่แค่ไหน”

ผมตอบว่า “คิดว่ากรุงเทพมหานครมีขนาดพื้นที่กว้างใหญ่ไหม”

 เพื่อนพยักหน้า

 เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง มีพื้นที่มากกว่า 1,800,000 ไร่  ใหญ่กว่ากรุงเทพมหานครเกือบสองเท่า

มีสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมไม่น้อยกว่า 159 ชนิด นกไม่น้อยกว่า 428 ชนิด โดยรวมมีสัตว์ป่าไม่น้อยกว่า โดยเฉพาะป่าแห่งนี้ เป็นพื้นที่บริเวณเดียวในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่มีสัตว์ในวงศ์วัว อาศัยอยู่ถึงสามชนิด คือ วัวแดง กระทิง และควายป่า

วัวแดง สัตว์ที่มีรูปร่างสูงใหญ่กว่าวัวบ้าน ลำตัวสีน้ำตาลสวยงามมาก  บนผืนโลกนี้มีเฉพาะในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้  และในเมืองไทย สถานภาพปัจจุบันของวัวแดง เป็นสัตว์ป่าคุ้มครองตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 ไอยูซีเอ็น (IUCN) จัดให้อยู่ในประเภทใกล้สูญพันธุ์ (EN) เคยอาศัยอยู่ตามป่าทั่วประเทศ แต่ปัจจุบันลดจำนวนลงมากจากป่าถูกทำลายและการไล่ล่าของมนุษย์

Continue reading “เผชิญหน้าฝูงวัวแดงแห่งป่าห้วยขาแข้ง” →

วันชัย  ตันติวิทยาพิทักษ์

ทุกครั้งที่ผู้เขียนเดินทางไปต่างจังหวัด มักจะเห็นสิ่งก่อสร้างหลายแห่งของทางราชการที่ใช้เงินภาษีของประชาชน สร้างเสร็จได้ไม่นาน แล้วโดนทิ้งร้าง หรือใช้ประโยชน์ได้ไม่เต็มที่

คนในวงการราชการทราบดีว่า แต่ละปีงบประมาณสำหรับการก่อสร้างของหน่วยราชการ กรม กอง องค์การอิสระ ไปจนถึงองค์กรปกครองท้องถิ่น อบต.อบจ.ฯลฯ  จะเป็นที่จับจ้องของหลายฝ่ายในการใช้งบประมาณ เนื่องด้วยงบก่อสร้างมีค่าใช้จ่ายสูง โครงการส่วนใหญ่ไม่ได้ใช้ความชำนาญในการก่อสร้าง บริษัทรับเหมาก่อสร้างรายเล็ก ๆ ก็สามารถประมูลงานได้

หากเป็นโครงการขนาดเล็ก งบประมาณไม่สูง ก็จะสะดวกยิ่งขึ้น ไม่ต้องทำรายงานผลกระทบสิ่งแวดล้อม หรือ EIA (Environmental Impact Assessment ) แค่เสนอโครงการขึ้นมา อ้างเหตุผลความจำเป็นความเดือดร้อนหรือความต้องการของชาวบ้าน และเสนองบประมาณไปตามขั้นตอน รอการอนุมัติ

แต่ละปี เราจึงเห็นการจัดสรรงบประมาณ ไปลงที่ถนน ทางเดินฟุตบาท อาคารเอนกประสงค์ การสร้างฝาย และล่าสุดที่กำลังเป็นข่าวหนาหูคือ เสาไฟฟ้ากินรี

Continue reading “จากเสากินรี ถึง กำแพงกันคลื่น” →

“นกเค้าโมงตัวนี้ติดกาวดักหนู จนขนเสียหายยับเยินหมด น่าจะดิ้นรนไม่เบา ทำให้ขนหลายส่วนเกิดการเสียหายอย่างรุนแรง การฟื้นฟูนกให้กลับสู่ธรรมชาติได้มีหนทางเดียว คือต้องรอให้นกผลัดขนชุดใหม่หมด ซึ่งการผลัดขนของนกเค้าโมงจะใช้เวลาประมาณครึ่งปี นกก็จะเสียเวลาชีวิตในธรรมชาติเกินครึ่งปี แลกกับการติดกาวดักหนูเพียงไม่กี่ชั่วโมง”

คุณฌาน โทสินธิติ ทีมงานสำคัญของกลุ่มฟื้นฟูนกป่าล้านนา ให้ข้อมูลสำคัญว่าทำไมการใช้กาวดักหนู ทำให้เกิดปัญหาตามมาโดยไม่คาดคิด

Continue reading “เมื่อคนตัวเล็ก ๆ ช่วยชีวิตนกป่า” →

3 มีนาคม ของทุกปี เป็นวันอนุรักษ์สัตว์ป่าโลก (World Wildlife Day)  เพื่อเตือนให้ผู้คนในโลกหันมาสนใจเพื่อนร่วมโลกจำนวนมากที่กำลังสูญพันธุ์ลงเรื่อย ๆ โดยเฉพาะในบ้านเรา จะรู้จักกันดีกับคำว่า สัตว์ป่าสงวน

สมัยเป็นเด็ก เวลานึกถึงสัตว์ป่าสงวน เรามักจะคิดว่า เป็นสัตว์ป่าที่สูญพันธุ์ไปหมดจากเมืองไทยนานแสนนาน ห่างไกลจากการรับรู้ของคนทั่วไป และแน่นอนว่า ภาพสัตว์ป่าสงวนตัวแรกที่ผุดขึ้นมาคือ สมัน หรือเนื้อสมัน  ตัวผู้จะมีเขาแตกแขนงออกไปมากมายเหมือนกิ่งไม้ จนได้ชื่อว่าเป็นกวางที่มีเขาสวยงามที่สุดในโลกชนิดหนึ่ง

Continue reading “การกลับมาของสัตว์ป่าสงวน” →

“พี่รู้ไหม นักท่องเที่ยวคนไทยหลายคนนึกภาพฝันว่า ข้างบนเขาที่มีดอกบัวผุด หน้าตาจะเป็นอย่างไร”

แอ๊ด คนนำทางพื้นเมือง เอ่ยปากกับผม ก่อนจะเริ่มต้นเดินขึ้นเขา

“พวกเขาคิดว่าเป็นอย่างไรครับ”

“ พวกเขาคิดว่า ข้างบนโน้น น่าจะเป็นสระน้ำขนาดใหญ่ แล้วมีบัวสวยงามขนาดใหญ่ที่เรียกว่า บัวผุด ลอยเด่นอยู่กลางสระ ราวสรวงสวรรค์  แต่พอได้เห็นของจริงก็บอกว่า แค่นี้เหรอ”

ผมอมยิ้มกับจินตนาการสุดบรรเจิดของนักท่องเที่ยวเหล่านี้

“”””””””””””””””””””””””””

Continue reading “ตามหา บัวผุด สุดยอดปรสิตระดับเทพ” →

“จากแรงมาเป็นรวง ระยะทางนั้นเหยียดยาว จากรวงเป็นเม็ดพราว ล้วนทุกข์ยากลำบากเข็ญ…”

ผมรู้จักบทเพลงนี้ของ จิตร ภูมิศักดิ์ นักวิชาการ กวี คนสำคัญของประเทศมายาวนานแล้ว แต่เพิ่งเข้าใจความรู้สึกจริงๆ เมื่อไม่นานมานี้เอง

เมื่อประมาณ 3 ปีก่อน ผมและภรรยา(ดร.สรณรัชฎ์ กาญจนะวณิชย์) ได้กลับมาฟื้นฟูผืนนาในอำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ ที่ซื้อไว้นานนับ 10 ปีแล้วอย่างจริงจัง โดยออกแบบผืนนาหลายสิบไร่ให้มีสภาพเป็นทุ่งน้ำและไร่นาเกษตรอินทรีย์ เรียกว่าทุ่งน้ำนูนีนอย เพื่อหวังให้เป็นศูนย์ฟื้นฟูความสัมพันธ์กับธรรมชาติภายใต้พลังดอยหลวงเชียงดาว ท่ามกลางนาระบบเหมืองฝายโบราณ และปล่อยให้ธรรมชาติและสัตว์ป่าฟื้นตัวขึ้นมาเอง เพื่ออนุรักษ์ความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่ผลิตอาหาร

Continue reading “ปลูกข้าวอินทรีย์ ไม่ง่าย แต่…” →

“เราทุกคนต่างใฝ่ฝันถึงสวนกุหลาบในแดนมหัศจรรย์เหนือเส้นขอบฟ้า แทนที่จะชื่นชมกับดอกกุหลาบ

ที่บานอยู่นอกหน้าต่างในวันนี้”

– Dale Carnegie

ชีวิตที่ผ่านมา ผมชื่นชอบดอกกุหลาบมากกว่าดอกไม้ชนิดอื่น

ชอบกลิ่นหอมกุหลาบ ชอบสีสัน และกลีบกุหลาบทับซ้อนอันบอบบาง

Continue reading “ความลับของกุหลาบ” →