SLAPP การฟ้องปิดปากกรณีข่าวสิ่งแวดล้อม

วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์

ปลายเดือนกุมภาพันธ์ 2566  ดร.เพชร มโนปวิตร เลขาธิการมูลนิธิโลกสีเขียว ผู้เชี่ยวชาญระบบนิเวศทางทะเล ถูกบริษัทจำหน่ายอาหารสัตว์ยื่นฟ้องคดีอาญาในข้อหาหมิ่นประมาท เมื่อออกมาแสดงความเห็นการทำลายชีวิตปลาฉลาม

ก่อนหน้านี้ มีบริษัทรายหนี่งได้มีการนำเอาปลาฉลาม มาแปรรูปทำเป็นอาหารสัตว์ให้แก่หมาและแมว มีการโฆษณาเป็นคลิปวิดีโอทางสื่อออนไลน์กันอย่างแพร่หลาย โดยในคลิปวิดีโอดังกล่าวมิได้ระบุว่าเป็นฉลามชนิดใด นำมาจากที่ใด  ดร.เพชร ได้ออกมาแสดงความเห็นต่อประเด็นนี้ในเพจ ReReef อันเป็นเพจด้านการอนุรักษ์ธรรมชาติทางทะเล เมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน 2565  มีใจความว่า

Continue reading “SLAPP การฟ้องปิดปากกรณีข่าวสิ่งแวดล้อม”

ป่าบุญเรือง ป่าชาวบ้านระดับโลก

เรื่อง :วันชัย  ตันติวิทยาพิทักษ์

ภาพ :อนุรักษ์ป่าชุ่มน้ำบุญเรือง 

เชียงของ  เป็นอำเภอในจังหวัดเชียงราย อยู่ติดแม่น้ำโขง

 ผู้เขียนเคยเห็นปลาบึกตัวขนาดหลายร้อยกิโลกรัมเป็นครั้งแรกในชีวิตเมื่อร่วมยี่สิบปี  ก่อนที่เขื่อนในประเทศจีนที่กั้นแม่น้ำโขงจะสร้างเสร็จ และตามมาด้วยการสร้างเขื่อนกั้นแม่น้ำโขงในประเทศลาว จนเป็นอุปสรรคสำคัญในการแพร่พันธุ์ปลาขนาดใหญ่ที่สุดในโลกชนิดหนึ่ง  เพราะการไหลของแม่น้ำโขงไม่เป็นไปตามธรรมชาติ จากเขื่อนปิดกั้นการเดินทางของปลาบึกที่จะว่ายทวนน้ำขึ้นมาวางไข่  

ผมจำได้ว่า ปีนั้นชาวบ้านจับปลาบึกยักษ์ที่ว่ายทวนน้ำขึ้นมาวางไข่ได้ยี่สิบกว่าตัว หลังจากนั้น ปริมาณการจับปลาบึกก็ลดน้อยลงเรื่อย ๆ จนทุกวันนี้คนสองฝั่งแม่น้ำแทบจะไม่เห็นปลาบึกในธรรมชาติอีกเลย

Continue reading “ป่าบุญเรือง ป่าชาวบ้านระดับโลก”

PASAYA : Factory in the Forest

วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์

“บัดนี้ ทั่วโลกต่างตระหนักว่า ภาวะโลกร้อนกำลังเป็นหายนะภัยที่คุกคามการดำรงอยู่ของทุกชีวิตบนโลกใบนี้ ถ้าหากไม่มีการแก้ไขให้เข้าสู่ภาวะสมดุล มนุษยชาติอาจถึงกาลอวสาน นั่นคือสูญพันธุ์ไปจากโลกนี้ เช่นเดียวกับสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ ที่ได้สูญพันธุ์ไปก่อนหน้านี้ ดังนั้น โดยหน้าที่และจิตสำนึกของพวกเรา ผมจึงขอประกาศให้พวกเราทุกคนรับทราบว่า บริษัทจะทำโครงการ Zero Emission ยุติการปล่อยก๊าซเรือนกระจก และโครงการ Net Zero ปลดปล่อยสุทธิเป็นศูนย์ ตั้งแต่ปี 2022 เป็นต้นไปจนถึงวันบรรลุเป้าหมาย ภายในปี 2050”

ชเล วุทธานันท์ ประธานกรรมการ บริษัท เท็กซ์ไทล์แกลเลอรี่ จำกัด ผู้ผลิตแบรนด์สิ่งทอ PASAYA กล่าวในงานเปิดตัวภารกิจขององค์กรครั้งสำคัญที่สุดต่อสาธารณชนในรอบหลายปีที่ผ่านมา ภาคธุรกิจหลายแห่งได้เริ่มสนใจปัญหาการปล่อยก๊าซเรือนกระจก แต่มีไม่กี่บริษัทที่กล้าประกาศและตั้งเป้าหมายอย่างชัดเจนเหมือนกับองค์กรแห่งนี้

Continue reading “PASAYA : Factory in the Forest”

ความในใจของลิงวอกภูเขา

วันชัย  ตันติวิทยาพิทักษ์

“ หนูมีความสุขทุกครั้ง เมื่อได้เข้าป่าไปหาเพื่อน ใช่แล้ว เพื่อนของหนูคือลิง”

จุรีรัตน์ แหวนอาจ ผู้ช่วยนักวิจัยลิงวอกภูเขา

ความสุขแต่ละคนไม่เหมือนกัน ผู้ช่วยนักวิจัยสัตว์ป่าบางคนมีความสุขกับการได้เข้าป่าลึก ใช้เวลาทั้งวันติดตาม เก็บข้อมูลสังเกตพฤติกรรม ได้เรียนรู้นิสัยของลิงอ้ายเงี้ยะ หรือลิงวอกภูเขา

แม้ระหว่างทางจะต้องบุกป่าฝ่าดง เดินทางด้วยความยากลำบาก เจอทั้งทาก เห็บ งูพิษ หรือโชคร้ายต้องหนีกระทิง ช้าง เสือ แต่พวกเขายังดั้นด้นที่จะไปหาลิงเหล่านี้ด้วยความสุข เพราะมีลิงเป็นเพื่อน

พวกเขาใช้ชีวิตแบบนี้เกือบทุกวันเป็นเวลาสิบกว่าปี

กลางเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว จังหวัดชัยภูมิ ผมมีโอกาสเดินเข้าป่าลึกติดตามการทำงานของผู้ช่วยนักวิจัยเหล่านี้

Continue reading “ความในใจของลิงวอกภูเขา”

บทเรียนจากสิงคโปร์กับการแก้ปัญหาหมอกควันพิษ

โดย วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์

หน้าแล้งปีนี้ปัญหาหมอกควันพิษและ PM2.5 เกินมาตรฐาน ได้กลับมาหลอกหลอนคนไทยเกือบทั้งประเทศ ไม่ว่าจะเป็นภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคอีสาน ยกเว้นภาคใต้ตอนล่าง จนประเทศไทยติดอันดับต้นๆ ของประเทศที่มีมลพิษทางอากาศร้ายแรงที่สุดในโลกเป็นเวลาหลายสัปดาห์แล้ว

Continue reading “บทเรียนจากสิงคโปร์กับการแก้ปัญหาหมอกควันพิษ”

กินชาบูสะเทือนถึงหมอกควันพิษ

วันชัย  ตันติวิทยาพิทักษ์  

ขณะที่กำลังเขียนต้นฉบับนี้ จังหวัดเชียงใหม่ และหลายพื้นที่ในภาคเหนือ กำลังผจญกับปัญหาหมอกควันพิษอย่างรุนแรง

และกำลังไต่อันดับขึ้นสู่อันดับต้น ๆ ของเมืองที่มีปัญหาหมอกควันพิษมากที่สุดในโลก

ปัญหาหมอกควันพิษในประเทศไทยเกิดมานานแล้ว แต่เริ่มส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนอย่างรุนแรงประมาณสิบปีที่ผ่านมา

แต่ละภูมิภาคก็มีสาเหตุของการเกิดหมอกควันพิษแตกต่างกันไป

Continue reading “กินชาบูสะเทือนถึงหมอกควันพิษ”

จากครูเปาะสูถึงชาวบ้านนักอนุรักษ์

 วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์  

หากเรารู้จัก จิตร ภูมิศักดิ์ ปัญญาชน ผู้ต่อสู้เพื่อความเป็นธรรมในสังคม ถูกจับติดคุกเป็นเวลาหลายปี ก่อนจะตัดสินใจหนีเข้าป่าทางภาคอีสาน จับอาวุธต่อสู้กับฝ่ายอำนาจรัฐ จนเสียชีวิตในราวป่าเมื่อห้าสิบกว่าปีก่อน และกลายเป็นวีบุรุษของประชาชนผู้โหยหาสิทธิเสรีภาพมาตลอด

ครูเปาะสู ก็เป็นวีรบุรุษของชาวไทยมุสลิมสามจังหวัดภาคใต้เช่นกัน

Continue reading “จากครูเปาะสูถึงชาวบ้านนักอนุรักษ์”

พ่อไม่เคยลืมสัญญา

 วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์ 

เมื่อ 70 กว่าปีก่อน พ่อของผู้เขียนหนีภัยคอมมิวนิสต์มาจากจีนแผ่นดินใหญ่

คุณพ่อและคุณแม่เป็นคนจีน เกิดในประเทศจีน

ทั้งคู่เป็นลูกจีนแต้จิ๋ว

บ้านเกิดของแม่อยู่ที่เมืองซัวเถา และบ้านเกิดของพ่ออยู่ในอำเภอเถ่งไห้ เมืองแต้จิ๋ว ที่อยู่ติดกัน

แม่เล่าให้ฟังว่า อาม่าหรือคุณยายอุ้มแม่ตั้งแต่เป็นเด็กทารกนั่งเรือออกมาจากเมืองซัวเถาของชาวจีนแต้จิ๋ว อพยพมาอยู่เมืองไทย

ขณะที่พ่ออพยพมาเมืองไทยเมื่ออายุได้ประมาณ 23 ปี ตอนนั้นสงครามกลางเมืองระหว่างรัฐบาลก๊กมินตั๋งของประธานาธิบดีเจียง ไคเช็ก และพรรคคอมมิวนิสต์ของประธานเหมา เจ๋อ ตง กำลังงวดเข้ามาทุกทีแล้ว แต่ความอดอยากแผ่กระจายไปทั่วเมืองจีน พ่อเห็นว่าหากอยู่เมืองจีนคงต้องอดอยากแน่นอน เพราะมีพี่น้องถึง 10 คน จึงตัดสินใจหนีปู่หรืออากงมาเผชิญโชคที่เมืองไทย

Continue reading “พ่อไม่เคยลืมสัญญา”

ทำอาชีพอิสระได้อะไรบ้าง

วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์

ผู้เขียนเคยทำงานประจำมาเป็นเวลา 30 กว่าปี เริ่มจากเป็นพนักงานระดับปฏิบัติงานจนเวลาต่อมาได้เลื่อนตำแหน่งขึ้นมาเป็นผู้บริหารองค์กรหลายแห่ง จากที่เคยรับผิดชอบกับงานในหน้าที่อย่างเดียวก็ค่อยๆ รับผิดชอบกับงานหลายอย่างในเวลาเดียวกัน รวมถึงดูแลผู้ใต้บังคับบัญชานับร้อยคน

ไม่รวมถึงตำแหน่งหน้าที่ในสังคมที่ต้องเป็นกรรมการองค์กรต่างๆ ทั้งสถาบัน สมาคม มูลนิธิ ฯลฯ ทั้งโดยตำแหน่งจากหน้าที่การงาน และมีผู้คนมาเชื้อเชิญให้เป็นกรรมการ

4 ปีที่ผ่านมา หลังจากเก็บเงินได้พอสมควร ผู้เขียนได้ลาออกจากงานประจำเพื่อมาทำงานอิสระหรือฟรีแลนซ์ เป็นนายของตัวเอง ไม่ต้องมีเวลาเข้าที่ทำงาน ไม่ต้องมีเวลาเลิกงาน และไม่ต้องถูกกำหนดโดยระเบียบต่างๆ ขององค์การที่ทำงานด้วย 

ตำแหน่งหน้าที่ในสังคมก็ค่อยๆ ลาออก หากไม่สนใจจริงๆ 

Continue reading “ทำอาชีพอิสระได้อะไรบ้าง”

มหัศจรรย์สีธรรมชาติจากฟางข้าว

วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์

“Colors are the smiles of Nature”

Leigh Hunt

ในโลกของผู้หลงใหลศิลปะ จะทราบดีว่า สีจากธรรมชาติหลายอย่างสามารถนำมาทดแทนสีจากเคมีได้

อาทิ สีน้ำตาล สีเทา สีน้ำตาลเข้ม สกัดมาจากดินชนิดต่าง ๆ ที่มีสีไม่เหมือนกัน

แต่สีจากธรรมชาติส่วนใหญ่ได้มาจากสีของดอกไม้ ผลไม้ ใบไม้ เปลือกไม้นานาชนิด อาทิ

 ดอกคำฝอย ขมิ้นชันจะให้สีเหลือง สีส้ม สีแดงอมส้ม  ดอกอัญชัญจะให้ สีน้ำเงิน

ดอกกระเจี๊ยบให้สีแดง เมล็ดคำแสดให้สีแสดหรือสีส้มอมแดง

เปลือกเพกาให้ได้ทั้งโทนสีเขียว-เหลือง ฝักของต้นราชพฤกษ์หรือคูณ ให้สีส้มอ่อนอมเทา

แต่ใครจะคิดว่า ฟางข้าวที่แทบจะไม่มีประโยชน์ ก็สามารถมาทำสีจากธรรมชาติได้เช่นกัน

Continue reading มหัศจรรย์สีธรรมชาติจากฟางข้าว

จากสนามทิ้งลูกระเบิดกลายเป็นป่าสมบูรณ์

เมื่อประมาณ ห้าสิบปีก่อน สมัยสงครามเวียดนาม รัฐบาลสหรัฐอเมริกาได้ส่งทหารห้าแสนคนเข้าช่วยรัฐบาลเวียดนามใต้สู้รบกับกองทัพเวียดนามเหนือ  รัฐบาลไทยในเวลานั้นได้อนุญาตให้ทางกองทัพสหรัฐเข้ามาตั้งฐานทัพในดินแดนไทย เพื่อเป็นฐานใหญ่ในการส่งกำลังสนับสนุนการทำสงครามเวียดนาม และลาว

สนามบินที่ทหารอเมริกันมาใช้เป็นฐานปฏิบัติการ ประกอบด้วย สนามบินดอนเมือง สนามบินอู่ตะเภา สนามบิน อุบลฯ สนามบินตาคลี นครสวรรค์ สนามบินโคราช สนามบินนครพนม และสนามบินอุดร

ประมาณการว่าเครื่องบินราว 600 เครื่องที่กระจายอยู่ตามฐานทัพเหล่านี้ มีภารกิจเกือบทั้งหมดคือทิ้งระเบิดในเวียดนามเหนือและลาว นับเป็นฐานปฏิบัติการทางทหารที่ใหญ่กว่าฐานสหรัฐในเวียดนามใต้เสียอีก จนมีการเปรียบเปรยว่าในเวลานั้น ไทยกลายเป็น “เรือบรรทุกเครื่องบินที่ไม่มีวันจมของกองทัพสหรัฐ”

Continue reading จากสนามทิ้งลูกระเบิดกลายเป็นป่าสมบูรณ์

แก่งคอย ภูเขาหินปูนและปรงยักษ์ 400 ปี

วันชัย  ตันติวิทยาพิทักษ์

คุณเคยไปเที่ยวอำเภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรีไหมครับ

แก่งคอยในสายตาของคนส่วนใหญ่น่าจะเป็นแค่ทางผ่าน เพื่อท่องเที่ยวไปอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ เพราะ เวลาพูดถึงแก่งคอย จะนึกว่า ไม่มีอะไรน่าสนใจ มีแต่เขม่าควันจากโรงปูนซิเมนต์ โรงงานอุตสาหกรรมหลายสิบแห่ง หากไม่มีธุระ ก็ไม่อยากเข้าไปแวะเวียน

แต่อันที่จริง แก่งคอยในอดีต คือสถานที่มีอากาศบริสุทธิ์สดชื่น ใกล้กรุงเทพมหานครมากที่สุด จนทำให้คนเมืองกรุงหลายคนนิยมมาสร้างบ้านพักตากอากาศ ไว้เป็นที่พักผ่อนของครอบครัว

บริเวณนี้มีแก่งมากมาย และชื่อ “แก่งคอย” ก็มีที่มาจากการที่คนสมัยก่อนต้องมาคอยเรือ เพื่อเดินทางทวนน้ำขึ้นไปเมืองโคราชหรือเมืองเพชรบูรณ์ตามแก่งเหล่านี้ จึงเรียกว่า แก่งคอย  มีธรรมชาติงตงามด้วยป่าใหญ่ ภูเขาหินปูน และแม่น้ำป่าสัก

บรรยากาศงดงาม ถึงขนาด แอ๊ด คาราบาว ได้แต่งเพลง “แร้งคอย” บรรยายสภาพของแก่งคอยว่า

Continue reading แก่งคอย ภูเขาหินปูนและปรงยักษ์ 400 ปี