เป็นเวลาร่วมสิบปีแล้วที่ช่วงฤดูหนาวมาจนถึงฤดูร้อน ประชาชนจะต้องผจญปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็ก ที่เรียกว่า PM2.5 อย่างรุนแรง รัฐบาลดูจะไม่ให้ความสนใจกับปัญหาสุขภาพ ปล่อยให้ประชาชนช่วยเหลือตัวเอง จนเมื่อโดนวิพากษ์วิจารณ์อย่างหนัก สองปีที่ผ่านมารัฐบาลจึงได้ประกาศ pm2.5 เป็นวาระแห่งชาติอย่างเป็นทางการ ต้องแก้ไขปัญหาอย่างเร่งด่วน

โดยเน้น 3 มาตรการหลัก คือ

ผู้คนจำนวนมากยังเชื่อว่า การใช้ชีวิตแบบ new normal เป็นเพียงปรากฏการณ์ชั่วคราว สักพักหนึ่งเมื่อ COVID-19 จางหายไป พวกเราจะกลับมาใช้ชีวิตตามปกติเหมือนเดิมได้

อย่างไรก็ตาม ปีกว่า ๆที่ผ่านมาแล้ว เชื้อ COVID-19 ก็ยังไม่หายไปง่ายๆ แต่กลับระบาดเพิ่มขึ้นอีก ล่าสุด ทั่วโลกมีผู้ป่วยโรคนี้แล้วเกือบ 140 ล้านคน และมีคนตายมากกว่า 3 ล้านคน ขณะที่ประเทศไทยมีคนติดเชื้อถึงประมาณ 30,000 กว่า คน และเสียชีวิตร่วมร้อยคนแล้ว

ตั้งแต่รัฐบาลชุดนี้เข้ามาบริหารประเทศต่อจากรัฐบาลเผด็จการ เราไม่เคยทราบเลยว่าหน่วยงานความมั่นคงของรัฐ

อันประกอบด้วยหน่วยงานมากมาย ตั้งแต่สภาความมั่นคงแห่งชาติ กองทัพ ตำรวจ ฯลฯทำงานแบบมีเป้าประสงค์อย่างไร

ทำเพื่อความมั่นคงของชาติ  หรือเพื่อความมั่นคงของรัฐบาลเท่านั้น

“ถ้าอ่านข้อความนี้จบ แสดงว่ามึงจ้องกูนานไปล่ะ”

ข้อความนี้เป็นสกรีนตัวอักษรใหญ่ชัดเจน ด้านหน้าของเสื้อยืดวัยรุ่นสีขาวตัวหนึ่ง แขวนขายอยู่บนหุ่นนางแบบในร้านขายเสื้อยืดแห่งหนึ่ง

ผู้เขียนอ่านจบแล้วอดยิ้มไม่ได้ พลางกวาดสายตาไปดูเสื้อยืดหลากหลายตัวอักษรในร้าน  เห็นข้อความน่าสนใจมากมาย สะท้อนมิติต่าง ๆ ของผู้คนในสังคม

หลายปีก่อน ผู้เขียนจำได้ว่า เมื่อเกิดการชุมนุมของผู้คนต่าง ๆในพื้นที่สาธารณะ ไม่ว่าจะเป็นการชุมนุมทางการเมือง หรือเทศกาลต่าง ๆ  อาหารรถเข็นขายดียอดนิยมอันดับต้น ๆประเภทหนึ่ง คือ ข้าวเหนียวหมูปิ้ง

จะไปชุมนุมที่ใด กลิ่นหมูปิ้งจะลอยมาก่อน พร้อมกับควันหอมกรุ่น

ช่วงเวลานั้นข้าวเหนียวหมูปิ้งขายดี จนมีเฟรนไชน์ชื่อดังหลายเจ้า พ่อค้าแม่ค้ารถเข็นเพียงแต่ไปรับหมูปิ้งที่เสียบไม้แช่แข็งไว้เป็นแพ็ก ๆ นำมาปิ้งย่างต่อ

ถามว่าทำไมต้องเป็นข้าวเหนียวหมูปิ้งที่ได้รับความนิยมมาก 

นานมาแล้วเคยอ่านประวัติเรื่องนกโดโด เคยได้ยินสำนวนคำว่า “dead as a Dodo”  ฟังแล้วยังงง ๆ

 จนกระทั่งมาตามหาความหมายแท้จริงกลางกรุงเวียนนา

สงครามแย่งชิงมวลชน ด้วยการโฆษณาชวนเชื่อ หรือเล่าเรื่องโกหก คือภารกิจสำคัญของผู้มีอำนาจทุกยุคทุกสมัย หากต้องการให้มวลชนอยู่ภายใต้การปกครอง และตัวเองสามารถครองอำนาจไปได้ตลอด

อดอล์ฟ ฮิตเลอร์ (ค.ศ. 1889-1945)ผู้นำแห่งพรรคนาซี แม้จะมีกองทัพเยอรมนีอันเกรียงไกร มีประสิทธิภาพมากที่สุดในโลกในสมัยสงครามโลกครั้งที่สอง ก็ยังให้ความสำคัญกับ เพื่อแย่งชิงมวลชนมาเป็นฝ่ายตัวเอง

ฮิตเล่อร์ใช้การโฆษณาชวนเชื่อ หรือเล่าเรื่องโกหกในฐานะที่ตัวเองเป็นนักพูด นักเล่าเรื่อง นักแสดง ตัวยง  จนทำให้มวลชนเยอรมนีที่ได้ชื่อว่า เป็นประชากรมีคุณภาพสูงในโลก มีการศึกษา มีเหตุมีผล สามารถคล้อยตามความคิดและการกระทำของฮิตเล่อร์ได้อย่างน่าสนใจ

โมธี ชไนเดอร์ ผู้เขียนหนังสือเกี่ยวกับ ”ประวัติศาสตร์การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ชาวยิว” เคยพูดว่า

” อดอล์ฟ ฮิตเลอร์ กลายเป็นนักโฆษณาชวนเชื่อ มันจะกลายเป็นอาชีพหลักของเขาไปตลอดชีวิต เมื่อปราศจากโฆษณาชวนเชื่อแล้ว เขาคงไม่อาจกลายเป็นบุคคลมีชื่อเสียงได้”

ผมมีบ้านอยู่ที่อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ ปลูกไว้กลางท้องนาร่วมสิบปีก่อน  และห่างจากบ้านไปประมาณหนึ่งกิโลเมตร มีป่าเล็ก ๆ ที่ชาวบ้านแถวนั้นเรียกว่า ป่าจอบ

ป่าจอบประกอบด้วยต้นไม้ขนาดใหญ่หลายร้อยต้นขึ้นอยู่บนเนื้อที่เพียงหนึ่งไร่กลางท้องนา เป็นป่าที่ไม่ได้ขึ้นเองตามธรรมชาติ แต่มีคนปลูกไว้เมื่อยี่สิบกว่าปีก่อน และให้ความร่มรื่นย์แก่ชาวไร่ ชาวนาแถวนั้นมาตลอด  เป็นที่พักผ่อน หลบแดดร้อน จากการทำงานกลางท้องนาแดดเปรี้ยง ๆทั้งวัน

เป็นป่าที่ไม่ได้เกิดจากความตั้งใจตั้งแต่แรก แต่สุดท้ายกลายเป็นความภูมิใจอย่างหนึ่งในชีวิต

เรื่อง วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์

ปีนี้ครบรอบ 30 ปี การเสียชีวิตของ สืบ นาคะเสถียร อดีตหัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง เมื่อวันที่ 1 กันยายน 2533

หลายคนทราบดีว่า ท่านเป็นหนึ่งในตำนานของนักอนุรักษ์ ผู้ยอมอุทิศตัวเองเพื่อธรรมชาติอย่างถึงที่สุด แต่หลายคนคงไม่ทราบว่า ท่านเป็นข้าราชการผู้ซื่อสัตย์ต่อวิชาชีพ และไม่ยอมก้มหัวให้กับความไม่ถูกต้องทั้งหลายทั้งปวง แม้จะต้องขัดแย้ง ขัดคำสั่งผู้มีอำนาจ ซึ่งหาได้ยากยิ่งในยุคสมัยที่บรรดาข้าราชการจำนวนมากทำงานตามคำสั่งของผู้บังคับบัญชาโดยไม่ใส่ใจว่าเป็นเรื่องถูกต้อง เป็นเรื่องสุจริต ยุติธรรมหรือไม่ และไม่กล้าแสดงความเห็นใดๆ

ไม่นานมานี้ ผู้เขียนได้มีโอกาสไปค้นคว้าหาข้อมูลเก่าของโรงเรียนอัสสัมชัญ เพื่อจัดทำหนังสือสำคัญ  ในฐานะศิษย์เก่า จึงได้มีโอกาสเห็นภาพและเอกสารที่น่าสนใจมากมาย แต่ที่สะดุดตาคือ หนังสือขนาดใหญ่เล่มหนึ่งชื่อ

 Atlas-Geography of Siam. Atlas-Geographie du Siam. หน้าปกระบุว่า พิมพ์ครั้งแรกในปีค.ศ. 1925 เป็นภาษาอังกฤษ-ฝรั่งเศส และมีชื่อโรงเรียนอัสสัมชัญ เด่นหราอยู่กลางปก

หนังสือเล่มนี้ไม่ได้พิมพ์เมืองไทย แต่พิมพ์ในประเทศฝรั่งเศส โดยสำนักพิมพ์ Imprimerie de Montligeon Orne France

ในอดีตที่ผ่านมา มีข่าวหลายครั้งว่า รัฐบาลหลายยุคหลายสมัยมีความคิดจะย้ายเมืองหลวงออกจากกรุงเทพมหานคร ไปอยู่ต่างจังหวัด อาทิ นครนายก ฉะเชิงเทรา ฯลฯ ด้วยเหตุผลต่าง ๆนานา ไม่ว่าเรื่องของความแออัดของประชากร  หรือเหตุผลอื่น   แต่การย้ายเมืองหลวงไปที่จังหวัดเพชรบูรณ์ สมัยจอมพลป.พิบูลสงครามเป็นนายกรัฐมนตรี ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่สอง

ดูจะเป็นเรื่องใกล้เคียงกับความเป็นจริงมากที่สุด หากไม่เจออุบัติเหตุทางการเมืองเสียก่อน

การย้ายเมืองหลวงไปเพชรบูรณ์ในครั้งนั้น ไม่ใช่แค่แนวคิดบนแผ่นกระดาษ แต่มีการปฏิบัติเป็นรูปธรรม สร้างเมืองอย่างจริงจังหลายอย่างทีเดียว