ซีแลนเดียและความลับของนกอัลบาทรอส

วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์

         ประเทศนิวซีแลนด์เป็นข่าวใหญ่ขึ้นมาอีกครั้งหนึ่ง เมื่อมีการพิสูจน์ได้ว่า บริเวณนี้ไม่ใช่แค่เกาะ แต่เป็นส่วนหนึ่งของทวีปซีแลนเดียขนาด 4.9  ล้านตารางกิโลเมตร ที่จมอยู่ใต้มหาสมุทร จนกำลังจะกลายเป็นทวีปที่แปดล่าสุดในโลก

         ซีแลนเดียเป็นผืนแผ่นดินขนาดใหญ่ซึ่งพื้นที่เกือบทั้งหมดจมอยู่ใต้มหาสมุทรแปซิฟิกฝั่งตะวันตกเฉียงใต้ ซึ่งจมลงหลังแยกออกจากมหาทวีปกอนด์วานา  มหาทวีปที่รวมแผ่นดินผืนต่างๆ ในซีกโลกใต้เข้าไว้ด้วยกัน เมื่อ 83–79 ล้านปีก่อน  พื้นที่ส่วนใหญ่หรือมากถึง 94% ของทวีปนี้จมอยู่ใต้ทะเล คงโผล่ขึ้นมาให้เห็นเฉพาะเทือกเขาและยอดเขาที่สูงที่สุดให้เรามองเห็นเป็นเกาะใหญ่ 2 เกาะ นั่นคือนิวซีแลนด์ และนิวแคลิโดเนีย และเกาะเล็ก ๆอีกหลายเกาะ

         ไม่นานมานี้ ผมเคยเดินทางมาเกาะใต้ ขับรถทางไกลผ่านเมาท์ คุก ยอดเขาสูงที่สุดของนิวซีแลนด์และซีแลนเดีย มุ่งหน้าลงใต้สู่แหลม Otago เพื่อไปยังบริเวณที่เรียกว่า Taiaroa Head บริเวณเดียวที่จะได้มีโอกาสเห็นนกอัลบาทรอสในซีกโลกใต้ เป็นแผ่นดินที่นกจะบินกลับมาทำรังและวางไข่

         “อัลบาทรอส” แผลงมาจากคำว่า “อัลคาทราซ” ในภาษาโปรตุเกส มีความหมายว่า นกกระทุงขนาดใหญ่ เพราะกะลาสีเรือชาวโปรตุเกสในสมัยโบราณเรียกชื่อมันผิด

         มานิวซีแลนด์ก็ตั้งใจจะมาดูนกมหัศจรรย์ตัวนี้สักครั้งในชีวิต

Continue reading “ซีแลนเดียและความลับของนกอัลบาทรอส”

ทำไมคนไทยไปดูงานญี่ปุ่นแต่ล้มเหลว

วันชัย  ตันติวิทยาพิทักษ์

แต่ละปี จะมีคนไทยหลายหมื่นคนทั้งภาคเอกชนและภาคราชการ องค์กรอิสระไปดูงานที่ต่างประเทศ แต่ก็มีเสียงวิพากษ์ วิจารณ์ลับหลังมาตลอดว่า ไปดูงานจริงไหม และได้เอาความรู้ที่ดูงานกลับมาใข้มากน้อยเพียงใด

ยิ่งเป็นเจ้าหน้าที่ระดับสูงหรือระดับบริหารแล้ว การดูงานต่างประเทศกระทำกันเป็นเรื่องปกติจนกลายเป็นวัฒนธรรมของทุกหน่วยงาน

ในบรรดาประเทศที่ได้รับความนิยมสูงสุดในการดูงานแล้ว ดูเหมือนประเทศญี่ปุ่นเป็นจุดหมายสำคัญของการดูงานของทุกหน่วยงานทีเดียว

Continue reading “ทำไมคนไทยไปดูงานญี่ปุ่นแต่ล้มเหลว”

สิ่งที่ได้มาของพรรคก้าวไกล

วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์

อันที่จริงก่อนเลือกตั้งใหญ่ที่ผ่านมาพรรคก้าวไกล ประเมินคะแนนเสียงส.ส.ที่จะได้ทั้งสส.เขตและปาร์ตี้ลิสต์จากโอกาสความเป็นไปได้ทุก ๆ เรื่อง และคาดว่าคะแนนเสียงส,ส. น่าจะได้เกินหลักร้อยต้น ๆ  แต่ยกเว้นเรื่องเดียวที่คิดว่าเป็นไปไม่ได้

 คือไม่เคยคิดว่าพรรคตัวเองจะได้คะแนนส.ส.มากจนกลายเป็นที่หนึ่ง ไม่เคยคิดว่าจะได้เป็นแกนนำจัดตั้งรัฐบาล และคุณพิธา ลิ้มเจริญรัตน์จะกลายเป็นว่าที่นายกรัฐมนตรี

Continue reading “สิ่งที่ได้มาของพรรคก้าวไกล”

SLAPP การฟ้องปิดปากกรณีข่าวสิ่งแวดล้อม

วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์

ปลายเดือนกุมภาพันธ์ 2566  ดร.เพชร มโนปวิตร เลขาธิการมูลนิธิโลกสีเขียว ผู้เชี่ยวชาญระบบนิเวศทางทะเล ถูกบริษัทจำหน่ายอาหารสัตว์ยื่นฟ้องคดีอาญาในข้อหาหมิ่นประมาท เมื่อออกมาแสดงความเห็นการทำลายชีวิตปลาฉลาม

ก่อนหน้านี้ มีบริษัทรายหนี่งได้มีการนำเอาปลาฉลาม มาแปรรูปทำเป็นอาหารสัตว์ให้แก่หมาและแมว มีการโฆษณาเป็นคลิปวิดีโอทางสื่อออนไลน์กันอย่างแพร่หลาย โดยในคลิปวิดีโอดังกล่าวมิได้ระบุว่าเป็นฉลามชนิดใด นำมาจากที่ใด  ดร.เพชร ได้ออกมาแสดงความเห็นต่อประเด็นนี้ในเพจ ReReef อันเป็นเพจด้านการอนุรักษ์ธรรมชาติทางทะเล เมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน 2565  มีใจความว่า

Continue reading “SLAPP การฟ้องปิดปากกรณีข่าวสิ่งแวดล้อม”

บทเรียนจากสิงคโปร์กับการแก้ปัญหาหมอกควันพิษ

โดย วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์

หน้าแล้งปีนี้ปัญหาหมอกควันพิษและ PM2.5 เกินมาตรฐาน ได้กลับมาหลอกหลอนคนไทยเกือบทั้งประเทศ ไม่ว่าจะเป็นภาคเหนือ ภาคกลาง ภาคอีสาน ยกเว้นภาคใต้ตอนล่าง จนประเทศไทยติดอันดับต้นๆ ของประเทศที่มีมลพิษทางอากาศร้ายแรงที่สุดในโลกเป็นเวลาหลายสัปดาห์แล้ว

Continue reading “บทเรียนจากสิงคโปร์กับการแก้ปัญหาหมอกควันพิษ”

กินชาบูสะเทือนถึงหมอกควันพิษ

วันชัย  ตันติวิทยาพิทักษ์  

ขณะที่กำลังเขียนต้นฉบับนี้ จังหวัดเชียงใหม่ และหลายพื้นที่ในภาคเหนือ กำลังผจญกับปัญหาหมอกควันพิษอย่างรุนแรง

และกำลังไต่อันดับขึ้นสู่อันดับต้น ๆ ของเมืองที่มีปัญหาหมอกควันพิษมากที่สุดในโลก

ปัญหาหมอกควันพิษในประเทศไทยเกิดมานานแล้ว แต่เริ่มส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนอย่างรุนแรงประมาณสิบปีที่ผ่านมา

แต่ละภูมิภาคก็มีสาเหตุของการเกิดหมอกควันพิษแตกต่างกันไป

Continue reading “กินชาบูสะเทือนถึงหมอกควันพิษ”

จากสนามทิ้งลูกระเบิดกลายเป็นป่าสมบูรณ์

เมื่อประมาณ ห้าสิบปีก่อน สมัยสงครามเวียดนาม รัฐบาลสหรัฐอเมริกาได้ส่งทหารห้าแสนคนเข้าช่วยรัฐบาลเวียดนามใต้สู้รบกับกองทัพเวียดนามเหนือ  รัฐบาลไทยในเวลานั้นได้อนุญาตให้ทางกองทัพสหรัฐเข้ามาตั้งฐานทัพในดินแดนไทย เพื่อเป็นฐานใหญ่ในการส่งกำลังสนับสนุนการทำสงครามเวียดนาม และลาว

สนามบินที่ทหารอเมริกันมาใช้เป็นฐานปฏิบัติการ ประกอบด้วย สนามบินดอนเมือง สนามบินอู่ตะเภา สนามบิน อุบลฯ สนามบินตาคลี นครสวรรค์ สนามบินโคราช สนามบินนครพนม และสนามบินอุดร

ประมาณการว่าเครื่องบินราว 600 เครื่องที่กระจายอยู่ตามฐานทัพเหล่านี้ มีภารกิจเกือบทั้งหมดคือทิ้งระเบิดในเวียดนามเหนือและลาว นับเป็นฐานปฏิบัติการทางทหารที่ใหญ่กว่าฐานสหรัฐในเวียดนามใต้เสียอีก จนมีการเปรียบเปรยว่าในเวลานั้น ไทยกลายเป็น “เรือบรรทุกเครื่องบินที่ไม่มีวันจมของกองทัพสหรัฐ”

Continue reading จากสนามทิ้งลูกระเบิดกลายเป็นป่าสมบูรณ์

ทำไมอาหารเหนือจึงไม่ค่อยได้รับความนิยม

วันชัย  ตันติวิทยาพิทักษ์

ภาพประกอบ The Momentum

เมื่อไม่นานมานี้ ข้าวซอย อาหารไทย ได้รับการคัดเลือกจากเว็บไซต์ TasteAtlas จัดอันดับ 50 Best Soups ซุปที่ดีที่สุดจากนักวิจารณ์อาหารทั่วโลก ผลการจัดอันดับพบว่า เมนู “ข้าวซอย” ของประเทศไทยคว้าอันดับ 1

ข้าวซอยเป็นอาหารพื้นเมืองของทางภาคเหนือ  เดิมเรียกว่า “ก๋วยเตี๋ยวฮ่อ” มีต้นกำเนิดจากชาวจีนมุสลิม หรือจีนฮ่อ ที่อพยพมาจากมณฑลยูนนาน  เป็นบะหมี่น้ำที่ใส่เครื่องแกง พริกน้ำมัน กะทิ  รสชาติจัดจ้าน เป็นที่นิยมแพร่หลายไปทั่ว ชาวไทยรู้จักดี

เป็นที่น่าสังเกตว่า แม้อาหารทางภาคเหนือจะชื่อดังไประดับโลก เทียบเท่ากับอาหารไทยชื่อดังชนิดอื่นที่ต่างชาติรู้จักกันดี อาทิ ต้มยำกุ้ง ต้มข่าไก่ แกงมัสมั่น ผัดไทย ฯลฯ  แต่โดยทั่วไปแล้ว หากเปรียบเทียบกับอาหารภาคอื่น ไม่ว่าจะเป็นอาหารปักษ์ใต้ อาหารอีสาน อาหารภาคกลาง  ดูเหมือนอาหารภาคเหนือจะได้รับความนิยมน้อยกว่า

Continue reading “ทำไมอาหารเหนือจึงไม่ค่อยได้รับความนิยม”

อ่างเก็บน้ำคลองวังโตนด กับความย้อนแย้งของประธานมูลนิธิอนุรักษ์ป่ารอยต่อห้าจังหวัด

ชื่อของมูลนิธิอนุรักษ์ป่ารอยต่อห้าจังหวัด เป็นที่รู้จักกันดีในรอบหลายปีที่ผ่านมา  เพราะมีรองนายกรัฐมนตรี และหัวหน้าพรรคพลังประชารัฐเป็นประธานมูลนิธิ คือ  พลเอก ประวิตร วงษ์สุวรรณ

และอีกด้านหนึ่งที่ทำการของมูลนิธิแห่งนี้คือกองบัญชาการใหญ่ของนักการเมืองผู้กว้างขวางรายนี้

Continue reading อ่างเก็บน้ำคลองวังโตนด กับความย้อนแย้งของประธานมูลนิธิอนุรักษ์ป่ารอยต่อห้าจังหวัด

ครองอำนาจแต่ไม่ครองใจ

วันชัย  ตันติวิทยาพิทักษ์

เป็นเวลาแปดปีแล้ว ที่บรรดาฝ่ายขวา ฝ่ายอนุรักษ์นิยม และทหารบางกลุ่มได้จับมือกัน  โดยมีเป้าหมายในการทำรัฐประหารเมื่อวันที่ 22 พฤษภาคม 2557 โค่นล้มรัฐบาลของคุณยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ที่มาจากการเลือกตั้ง และหลังจากนั้นแม้จะมีการเลือกตั้งทั่วไป และพรรคของฝ่ายอนุรักษ์นิยมก็ใช้เล่ห์เหลี่ยมทุกวิถีทาง  ตั้งแต่ การแก้กฎหมาย การออกแบบการเลือกวุฒิสมาชิก 250 คน และแม้ผลการเลือกตั้งฝ่ายตรงกันข้ามมีเสียงเป็นอันดับหนึ่ง ก็ยังใช้กติกาที่คนของตัวเอง จัดการให้เกิด บัตรเขย่ง การให้ใบเหลือง ใบแดง ไปจนถึงการยุบพรรคการเมือง

ในที่สุดฝ่ายอนุรักษ์นิยมก็สามารถจัดตั้งรัฐบาลได้สำเร็จ และครองอำนาจมาจนถึงปัจจุบัน โดยใช้ข้าราชการเป็นกลไกสำคัญในการขับเคลื่อน

 แต่เคยสงสัยไหมว่า ฝ่ายอนุรักษ์ฯที่ยึดประเทศครองอำนาจมานับสิบปี ทำไมถึงไม่สามารถครองใจประชาชนได้เลย และนับวันจำนวนแนวร่วมฝ่ายอนุรักษ์ฯ ก็ลดน้อยถอยลงไปเรื่อยๆ

Continue reading “ครองอำนาจแต่ไม่ครองใจ”

คราฟท์เบียร์และความเหลื่อมล้ำ

เรื่อง วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์

“พี่สนใจทำเบียร์กุหลาบไหม”

เพื่อนรุ่นน้องคนหนึ่ง ผู้หลงใหลการทำ คราฟท์เบียร์ เอ่ยปากถามผู้เขียน  และฝันสักวันหนึ่งจะมีโอกาสผลิตคราฟท์เบียร์อย่างถูกต้องตามกฎหมายเมืองไทย

คราฟท์เบียร์ คือการผลิตเบียร์แบบโฮมเมดรายเล็กที่ไม่ใช่อุตสาหกรรมขนาดใหญ่ ผู้ผลิตต้องใช้ฝีมือความคิดสร้างสรรค์ในการปรุงรสเบียร์ให้มีความหลากหลายของรสชาติ และที่สำคัญแต่งกลิ่นตามธรรมชาติ ห้ามใช้สารเคมีมาแต่งกลิ่นเด็ดขาด

Continue reading คราฟท์เบียร์และความเหลื่อมล้ำ

อดีตของมาบตาพุดคืออนาคตของจะนะ

พลันเมื่อฝ่ายรัฐบาลได้สั่งสลายการชุมนุมชาวบ้านที่มาทวงสัญญานิคมอุตสาหกรรมจะนะ จังหวัดสงขลา เรื่องราวการต่อสู้ของชาวบ้านก็กลับมาอยู่ในความสนใจของประชาชนทั่วประเทศอีกครั้งหนึ่งทันที

ในปี 2559 รัฐบาลคสช. ได้อนุมัติ อนุมัติโครงการเมืองต้นแบบสามเหลี่ยมมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน โดยมอบอำนาจให้ ศอ.บต. เป็นผู้ดำเนินการ อันเป็นต้นกำเนิดของนิคมอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ที่สุดในภาคใต้  บริเวณพื้นที่ชายฝั่งทะเลของอำเภอจะนะ จำนวน 16,753 ไร่  รองรับอุตสาหกรรมหนักและผลิตไฟฟ้า 

เช่นเดียวกับนิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุดในอดีตที่ผ่านมา คือไม่ได้ลงไปพูดคุยกับชาวบ้านในพื้นที่ก่อนว่าคิดเห็นอย่างไร

แต่ใช้อำนาจจากส่วนกลางสั่งการลงมา

Continue reading “อดีตของมาบตาพุดคืออนาคตของจะนะ”