ลอนดอนจะเปลี่ยนเป็นมหานครในสวนสาธารณะ

ช่วงเวลานี้ ค่า pm2.5 ในกรุงเทพมหานครเฉลี่ยทะลุหลักร้อยมาหลายอาทิตย์แล้ว

ขณะที่ค่า pm2.5 ในกรุงลอนดอนวัดได้หลักสิบ

เหตุผลสำคัญที่กรุงลอนดอนเป็นเมืองที่ไม่ค่อยมีมลพิษ

เป็นเพราะมหานครแห่งนี้มีสวนสาธารณะและต้นไม้มากอันดับต้น ๆ ของโลก

มีงานวิจัยมากมายบอกว่า การปลูกต้นไม้ในเมืองช่วยลดอากาศเป็นพิษได้ชัดเจน

ในปีค.ศ 2013 Daniel Raven-Ellison นักภูมิศาสตร์คนหนึ่ง ได้ตั้งประเด็นว่า

ทำอย่างไรที่จะเปลี่ยนให้มหานครลอนดอนกลายเป็น ”เมืองในสวนสาธารณะ”

ไม่ใช่     “สวนสาธารณะในเมือง”

สองคำนี้มีความหมายต่างกันมาก เพราะคำแรก หมายความว่า

ลอนดอนจะเป็น สวนสาธารณะที่มี ‘เมือง’ อยู่ข้างใน

ไม่ใช่ เมืองใหญ่ที่มี ‘สวนสาธารณะ ‘อยู่ข้างใน

เขาได้พบว่า แม้ว่าลอนดอนจะมีสวนสาธารณะมากมาย

แต่ก็ยังขาดความหลากหลายทางชีวภาพ และพื้นที่สีเขียวยังไม่ค่อยมากพอ

ตั้งแต่นั้นมาจึงเกิดการรณรงค์ขึ้นครั้งใหญ่ในกรุงลอนดอน มีผู้คนจากหลากหลายอาชีพ

องค์กรต่าง ๆ  นายกเทศมนตรีกรุงลอนดอนและนักการเมืองจำนวนมาก

เห็นพ้องต้องกันว่าจะต้องทำให้สำเร็จ

 

เกิดการเปลี่ยนแปลงพื้นที่สีเขียวเกิดขึ้นหลายแห่งในเมือง

มีการปรับปรุงพื้นที่ชุ่มน้ำ wetlands ให้กลายเป็นสวนสาธารณะขนาดใหญ่ อาทิเช่น

Walthamstow wetlands เป็นแหล่งผลิตน้ำประปาใหญ่ที่สุด

หล่อเลี้ยงชาวลอนดอน 3.5 ล้านคน หรือเกือบครึ่งหนึ่งของประชากร 8 ล้านคน

แต่เดิมบริเวณนี้นับพันปี เคยเป็นโรงงานผลิต แป้ง โรงสี ทองแดง ดินระเบิด

ต่อมาเมื่อร้อยกว่าปีก่อน เกิดความแห้งแล้ง

จึงมีการปรับปรุงหนองน้ำบริเวณนี้ให้เป็นอ่างเก็บน้ำหลายแห่ง

เพื่อเป็นโรงผลิตน้ำประปาเลี้ยงชาวลอนดอน

 

และเมื่อปีก่อน ได้ประกาศให้บริเวณนี้เป็น wetland พื้นที่ชุ่มน้ำเพื่อการอนุรักษ์

เป็นสวนสาธารณะ นก ปลา คน ต้นไม้ทุกชนิด สามารถอยู่ร่วมกันได้

และยังผลิตน้ำประปาหล่อเลี้ยงคนลอนดอนหลายล้านคน

ทุกวันนี้เป็น urban wetlands ใหญ่ที่สุดในยุโรปด้วยขนาด 1,200 ไร่

 

นอกจากนี้ยังมีการปรับปรุงพื้นที่สาธารณะทางเลียบริมแม่น้ำเทมส์หลายแห่ง

ให้เป็นทางเท้า ทางจักรยานที่สามารถติดต่อกันได้ทั่วถึง

 

หกปีผ่านไป เมื่อวันที่ 21 กรกฎาคมที่ผ่านมา Sadiq Khan นายกเทศมนตรีกรุงลอนดอนได้ประกาศว่า

“จะทำให้ลอนดอนเป็นเมืองในสวนสาธารณะแห่งแรกในโลก เป็นเมืองที่เขียวที่สุดในโลก

มีคุณภาพอากาศดี มีการอนุรักษ์สัตว์ป่าและต้นไม้ในเมือง

ตลอดจนการสร้างโครงสร้างพื้นฐานเพื่อรองรับความเป็นเมืองสีเขียว ให้สำเร็จ”

ทุกวันนี้ในแง่กายภาพ ลอนดอนมีพื้นที่ประมาณ 1,600 ตารางกิโลเมตร ประชากร 8 ล้านคน

มีพื้นที่สีเขียวประมาณ 40 % ครอบคลุมพื้นที่ทั้งหมด

ประกอบไปด้วย สวนสาธารณะ ต้นไม้ริมถนน สวนขนาดเล็ก พื้นที่ชุ่มน้ำ

เฉพาะสวนสาธารณะ มีถึง 3,000 แห่ง

(ประมาณครึ่งหนึ่งในอดีตเคยเป็นสวนส่วนพระองค์เพื่อการล่าสัตว์ของกษัตริย์

และต่อมาพระราชทานให้เป็นสวนสาธารณะที่คนทั่วไปเข้าถึงได้ ) ทั้งหมดมีพื้นที่รวมกัน 8.7 หมื่นไร่

 

ขณะที่กรุงเทพมหานครพื้นที่ใกล้เคียงกับลอนดอน ประชากร 10 ล้านคน

มีสวนสาธารณะรวมกันไม่ถึง 3,000 ไร่

 

ในอดีตชาวลอนดอนเคยมีบทเรียนจากปัญหาอากาศไม่บริสุทธิ์

จากปัญหาโรงงานที่ใช้ถ่านหินเป็นเชื้อเพลิงและควันรถ

ทำให้เกิดปัญหาหมอกควันพิษมีผู้เสียชีวิตจำนวนมาก

แต่ก็มีการแก้ไขปัญหาอย่างจริงจังมาตลอดหลายสิบปี

ลดการใช้รถยนต์ เพิ่มทางจักรยานและระบบขนส่งมวลชนให้ทั่วถึง

โซนนิ่งการก่อสร้างอาคารสูง เข้มงวดกับการก่อสร้างทุกชนิด

และเพิ่มพิ้นที่สวนสาธารณะอย่างรีบด่วน

 

ทางการลอนดอนได้ตั้งเป้าหมายที่แสดงถึงความเป็นเมืองในสวนสาธารณะว่า

ทุกคนสามารถเข้าถึงพื้นที่สีเขียวฟรีและมีสิ่งอำนวยความสะดวกพร้อมสรรพ

เด็กทุกคนสามารถเข้าถึงธรรมชาติได้

มีการปรับปรุงและตรวจวัดคุณภาพอากาศและน้ำทุกปี

มีการปรับปรุงคุณภาพพื้นที่ให้สัตว์ป่าและต้นไม้มีชีวิตได้ดีขึ้น

สนับสนุนการสร้างอาคารสีเขียวที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

สนับสนุนการสร้างกิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อมอย่างต่อเนื่องและจริงจัง

สุดท้าย ร่วมกันประกาศในอนาคตว่า ลอนดอนเป็นเมืองแห่งโลกสีเขียว

 

แต่แน่นอนว่า การพลิกโฉมมหานครที่มีประชากร 8 ล้านกว่าคน ต้องใช้เวลาพอสมควร

แต่ก็ได้รับความร่วมมือจากชาวเมืองทุกฝ่ายเป็นอย่างดี

ที่สำคัญคือ การจับมือระหว่างมหาวิทยาลัย นักวิชาการ ประชาชนในชุมชนและรัฐบาล

ช่วยกันสร้าง อาสาสมัครนักวิทยาศาสตร์พลเมือง

เพื่อระดมคนจำนวนมากช่วยกันเก็บข้อมูลด้านสิ่งแวดล้อมทุกอย่าง ดิน น้ำ อากาศ ฯลฯ ทั่วทั้งมหานคร

เพื่อนำข้อมูลวิทยาศาสตร์ที่ได้ มาปรับปรุงคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

ตลอดจนถึงการวางแผนสร้างพื้นที่สีเขียวต่อไปในอนาคต

ความร่วมมือจากทุกภาคส่วน ทุกฝ่าย เป็นหัวใจสำคัญของความสำเร็จในการสร้างโครงการนี้

เพราะทุกฝ่ายเห็นพ้องต้องกันว่า อยากให้สำเร็จ จึงรู้สึกร่วมกันเป็นเจ้าของ

ไม่ใช่โครงการที่เป็นคำสั่งจากส่วนราชการ หรือผู้มีอำนาจลงข้างล่างฝ่ายเดียว

ชาวเมืองลอนดอนพร้อมใจกันทำเรื่องนี้ เพราะเป้าหมายชัดเจนว่า

เป็นการสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีให้กับทุกคน

ยิ่งเพิ่มพื้นที่สีเขียวมากเท่าไร สิ่งที่ตามมาคือ

อากาศบริสุทธิ์ น้ำสะอาด และสุขภาพที่ดีของทุกคน

คุณภาพชีวิตที่ดี ไม่ใช่ลอยมาจากคนใดคนหนึ่ง

แต่ต้องร่วมมือกันทุกฝ่ายอย่างจริงจัง