ข้าวโพด สาเหตุหลักของ หมอกควันพิษ

 

ปัญหาหมอกควันพิษที่คนภาคเหนือเผชิญอยู่นี้ ปฏิเสธไม่ได้ว่า

สาเหตุหลักมาจากการจุดไฟเผาพืชไร่ หลังการเก็บเกี่ยว

และพืชที่นิยมปลูกกันมากช่วงหน้าแล้งคือ ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์

เพราะข้าวโพดเป็นพืชที่ใช้น้ำน้อย เหมาะกับการปลูกในพื้นราบ และบนดอย

แต่สาเหตุสำคัญที่ชาวไร่นิยมปลูกกันมาก

เพราะความต้องการของอุตสาหกรรมอาหารสัตว์ในประเทศสูงมาก

ทุกวันนี้การขยายตัวของบริษัทเกษตรยักษ์ใหญ่บ้านเรา

ในการผลิตเนื้อสัตว์เพื่อการบริโภคมีปริมาณสูงมากขึ้นเรื่อย ๆ

ทั้งบริโภคภายในและส่งออกเนื้อสัตว์ ได้ทำให้ข้าวโพด

วัตถุดิบในการผลิตอาหารสัตว์ มีไม่พอ

แต่ละปีมีความต้องการข้าวโพดมากถึง 8 ล้านตัน

แต่ผลิตได้เพียง 5 ล้านตันเท่านั้น

ทำให้ต้องนำเข้าข้าวสาลีจากต่างประเทศ เพื่อทดแทนข้าวโพดเลี้ยงสัตว์

 

ไม่แปลกใจว่า ทุก ๆ ปีจะมีการส่งเสริมให้เกษตรกรปลูกข้าวโพดมากขึ้น

เพราะอุตสาหกรรมเนื้อสัตว์โตขึ้นทุกปี

และอีกด้านหนึ่ง บริษัทเหล่านี้ก็เป็นยักษ์ใหญ่ในวงการเมล็ดพันธุ์ที่มีรายได้มหาศาล

จากการขายเมล็ดพันธุ์ข้าวโพดให้กับเกษตรกร

ยิ่งปลูกข้าวโพดมาก เมล็ดพันธุ์ข้าวโพดก็ขายได้มากขึ้น

แต่นั่นไม่สำคัญเท่ากับ การปลูกข้าวโพดในหน้าแล้งเป็นนโยบายของรัฐบาล

เพื่อลดพื้นที่ทำนา

 

รัฐบาลชุดนี้พยายามชักจูงให้เกษตรกรหยุดปลูกข้าวนาปรังในหน้าแล้ง

เพื่อลดการใช้น้ำ และลดปริมาณข้าวล้นตลาด ทำราคาตกต่ำ

หันมาปลูกข้าวโพดที่ใช้น้ำน้อยกว่า ได้ผลผลิตดีกว่า

 

ปีที่ผ่านมา ครม.ได้อนุมัติโครงการต่อเนื่อง

เรียกว่า

“โครงการสานพลังประชารัฐเพื่อสนับสนุนการปลูกข้าวโพดหลังฤดูทำนา”

สำหรับช่วงเดือน ก.ย.61 – ก.ย.62  เพื่อกระตุ้นให้เกษตรกรหันมาปลูกข้าวโพด

 

เดือนพฤศจิกายนที่ผ่านมา กระทรวงเกษตรและสหกรณ์เคยแถลงว่า

มีเกษตรกรแสดงความจำนงร่วมโครงการ 114, 775 ราย พื้นที่ 1,000,111 ไร่

และธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.)

ได้จัดส่งเจ้าหน้าที่พร้อมทำสัญญาจ่ายสินเชื่อให้เกษตรกรที่จุดรับสมัคร

และสมาคมผู้ผลิตเมล็ดพันธุ์ เข้าให้ความรู้เกษตรกรอย่างใกล้ชิด

พร้อมตั้งจุดรับซื้อทุกอำเภอเพื่อซื้อผลผลิตข้าวโพดทุกเมล็ด

ดูเหมือนว่า ถนนทุกสาย นโยบายทุกอย่างของรัฐ มุ่งสู่การสนับสนุนให้ชาวไร่ปลูกข้าวโพด

เพื่อรองรับความต้องการของบริษัทยักษ์ใหญ่การเกษตร

ที่ต้องการข้าวโพดมาทำอาหารสัตว์ เลี้ยงสัตว์ อุตสาหกรรมหลักของบริษัทเหล่านี้

ทดแทนการนำเข้าที่มีต้นทุนสูงกว่า

จนทำให้ทุกวันนี้

ประเทศไทยมีพื้นที่เพาะปลูกข้าวโพดเกือบ 7 ล้านไร่ 

และอยู่ทางภาคเหนือ 4 ล้านกว่าไร่

 

แต่ไม่รับรู้ว่า การผลิตข้าวโพด

คือสาเหตุใหญ่ของปัญหาหมอกควันพิษในภาคเหนือ

 

ทุกปีในช่วงการเก็บเกี่ยวผลผลิตหน้าแล้ง

จะมีเศษวัสดุเหลือทิ้งได้แก่เปลือกและซังข้าวโพด

ส่วนใหญ่เกษตรกรจะปล่อยไว้และรอเผาทิ้งในช่วงเดือนมกราคม-เมษายน ของทุกปี

ซึ่งก่อให้เกิดควันจากการเผาไหม้

จากการประเมินพบว่าจะมีปริมาณซังข้าวโพดเหลือทิ้งจำนวน1.2 ล้านตัน/ปี

เปลือกข้าวโพดจำนวน 3.1 แสนตัน/ปี

ส่วนใหญ่เผากลายเป็นควันพิษในอากาศ และอีกส่วนฝังกลบเพื่อทำเป็นปุ๋ยต่อไป

แต่การฝังกลบเพื่อทำเป็นปุ๋ย ต้องจ้างรถไถเข้าไปไถกลบต้นข้าวโพด

อันเหมาะกับการปลูกข้าวโพดบนที่ราบ มากกว่าข้าวโพดบนเชิงเขาหรือบนดอย

ข้าวโพดที่ปลูกบนดอยหรือเชิงเขาติดป่า เมื่อจุดไฟเผาแล้วจึงลุกลามเข้าไปในป่าบนเขา

กลายเป็นไฟป่าที่ดับยากมาก

ก่อให้เกิดหมอกควันพิษเพิ่มมากขึ้นไปอีก

 

อย่าได้แปลกใจว่าเหตุใดคุณภาพอากาศในภาคเหนือจึงเลวร้ายลงเรื่อย ๆ

และรวมถึงฝุ่นควันพิษจากการเผาไร่ข้าวโพดอีกหลายล้านไร่ ในประเทศเพื่อนบ้าน

ที่บริษัทเกษตรกรรมยักษ์ใหญ่ไปส่งเสริมให้ปลูก

ดังนั้นการแก้ไขปัญหาหมอกควันพิษ จึงไม่ใช่แค่การดับไฟป่าอย่างเดียว

แต่เป็นปัญหาระดับชาติ

ระหว่างนโยบายการเพิ่มพื้นที่ปลูกข้าวโพด

เพื่ออุตสาหกรรมการเลี้ยงสัตว์ กับสุขภาพของคนไทยหลายสิบล้านคน

เราจะรักษาความสมดุลอย่างไร